Plu da giut se furniva duc cun l guant de si valeda, la dumënies y festes chël da sandì, i dis da lëur chël da uni di.

 

Ntroduzion
Al guant cunescioven sce n' ëila fova na fëna o na muta, sce n fova n uem o n jëunn. La dumënies jiva duc furnii dala Gherdëina, uni un cun si guant. Al didancuei vën chësc guant mé plu trat sëura pra vel’ noza, pra pruzescions o vel’ festa dla usanzes da zacan. Ti ultimi ani iel inò unì su legrëza y n majer nteres per l bel guant da zacan. L vën inò fat y njinià guant nuef y duc se prova al l tré sëura sciche l toca y aldò dla regules che ie unides tramandedes.Chësc ie segur na cossa da plajëi, che fej unëur a Gherdëina.
Cun l passé di ani à l guant dala Gherdëina fat tres vel’ pitla mudazion, plu des egur ajache chëi de Gherdëina, ruvan lonc ora per l mond, udova truep y nsci fovel mesun cumpré y purté adalerch sëida, pintes, spighëtes, filzes y truepa autra bela roba.

La fenans y la mutans

La defrënza tl furnimënt danter la fenans y la mutans fova dantaldut tl piné: la fenans ova l ciuf cun la odla, l piene y l frisc lerch. La mutans ova la trëces su per l cë, l piene y l frisc strënt. La fëna ova l pristl y la sotapuntines ghieles, ntan che chëles dla muta fova cuecnes. L perstuech fova ënghe autramënter, per la fëna vërt, per la muta brum. La defrënzes fova tleres y duc se teniva a chël che fova udù dant.

 

L guant di ëì

Nce l guant di ëi se à mudà. D’ inviern ovi cazines blances, do ovi na cazina de pulicia de ontra. Plu tert ai fat na cazina de lana che curiva ju l fruent, la urëdles y l col.

Per i dis plu ciauc ovi na cazina a piz, de sëida foscia cun risses cuecenes drët longia cun batotl ora insom. Dant fova i ciapiei for vërc, ghiei o fosc, plu tert ie per la festes unì fac ciapiei d’or, per i autri dis de tei d’arjënt o fosc.

 

L camejot y la fiertles

L camejot fova da culëures defrënc, y fat univel a plu manieres.
La fiertles univa plu da giut metudes dedora dal camesëul, sën les mët i uemes sot al camesëul ite, i jëuni mo for dedora dal camesëul.

Vel’ mudazion ie de segur unida fata, ma l ie for unida mantenida la belëza y l'armunia de chësc bel furnimënt.